Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2011

ΜΕΣΑ ΛΑΣΙΘΙ-ΑΛΟΙΔΑ-ΠΗΓΕΣ ΤΣΙΒΗΣ-ΤΑΠΕΣ

Το γρανάζι του τελευταίου μήνα του χρόνου, του Δεκέμβρη, κούμπωσε στην θέση
του για να ολοκληρώσει τoν κύκλο της μηχανής του χρόνου για το 2011. Του Δε-
κέμβρη μήνα που πρωταγωνιστεί κάθε χρόνο με τα κρύα, και τις μικρές χρονικά
μέρες του.Ο φετινός μήνας ωστόσο ξεκίνησε γλυκά με αρκετή ηλιοφάνεια τις
πρώτες μέρες του κάτι που  χαροποίησε εμάς τους πεζοπόρους της Κυριακής που
είχαμε σχεδιάσει να περπατήσουμε σε μια εντυπωσιακή διαδρομή αυτή την Κυρι-
ακή από το οροπέδιο Λασιθίου μέχρι τις Τάπες.Μια πεζοπορία που πραγματοποιή-
θηκε για μια ακόμα φορά με τους φίλους μας από τον Φυσιολατρικό σύλλογο του
Ηρακλείου (ΦΥ.Σ.Η.), με αρχηγό τον Λασιθιώτη Κοντάκη Στέλιο.΄Ετσι την ώρα
που οι πρώτες ακτίνες του ήλιου ξεκινούσαν να φωτίζουν τις χιονισμένες κορφές
που περικλείουν το Λασιθιώτικο οροπέδιο εμείς βρεθήκαμε στον κάμπο και στο
οικισμό Μέσα Λασιθάκι, έτοιμοι για μια ακόμα εξόρμηση στην χειμωνιάτικη φύση.
































O ήλιος προσπαθούσε να ζεστάνει τα χωράφια που ήταν σκεπασμένα με ένα
λευκό πέπλο νιφάδων πάγου.Η χαμηλή θερμοκρασία είχε παγώσει την πρωινή
δροσούλα που έλαμπε πάνω στα πράσινα φύλλα των φυτών. Η περιοχή από όπου
ξεκινήσαμε βρίσκεται δίπλα στο οικισμό Μέσα Λασιθάκι κοντά  στη Εκκλησία των
Αγίων Αποστόλων, και που στα βορεανατολικά περίπου σε απόσταση ογδόντα με
εκατό μέτρων υπάρχει ένας μινωικός οικισμός ,στο σύνορομε το παλιό δρόμο.
Σήμερα με λίγη προσοχή μπορεί κανείς να παρατηρήσει στο έδαφος ίχνη από τα
ερείπια σε  περιμαντρωμένο με τράφο χώρο. Η περιοχή ήταν κατοικημένη από τα
Μινωικά χρόνια, όπως μαρτυρούν τα εδώ αλλά και στις περιοχές Αρμί και Αγίων
Αναργύρων, εμφανή ίχνη μινωικών οικισμών.χώρο.Από εκεί αρχίσαμε να ανεβαί-
νουμε στην πλαγιά με κατεύθυνση ανατολική.





























ΜΕΣΑ ΛΑΣΙΘΙ
Το Μέσα Λασιθί, ανήκει διοικητικά στο Δήμο Οροπεδίου Λασιθίου, περιλαμβάνει
τους οικισμούς :  Μέσα Λασίθι, Μέσα Λασιθάκι, Νικηφόρηδων και Σμαηλιανό.
Το όνομα «Νικηφόρηδων» ο οικισμός το πήρε από το όνομα του πρώτου οικιστή.
Επίσης, ο οικισμός «Σμαηλιανό» πήρε το όνομα του από τον τούρκο πασά Ισμαήλ,
όπου εκεί είχε την έδρα και τις αποθήκες του, στις οποίες αποθήκευε τους φόρους
που έπαιρνε από τους χριστιανούς.Κατά την απογραφή του 2001 είχε 199 κατοίκους.
Γεωγραφικά βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του Οροπεδίου Λασιθίου, σε υψόμε-
τρο 850 μ. και αποτελεί την «έξοδο» του Οροπεδίου Λασιθίου προς τον Άγιο Νικό-
λαο.Εδώ λειτούργησε για αρκετά χρόνια μέσα στη δεκαετία του 60, ένα από τα
πρώτα συνεταιριστικά τυροκομεία στην Κρήτη.Στην ενορία, Μέσα Λασίθι και Μέσα
Λασιθάκι, ανήκουν τα ξωκλήσια, Προφήτης Ηλίας, Άγιοι Απόστολοι, Άγιος Ιωάννης
(Αλόϊδα), Άγιοι Ανάργυροι (Κοιμητήριο Μέσα Λασιθάκι), Μιχαήλ Αρχάγγελος
(Κοιμητήριο Μέσα Λασίθι) και οι ιεροί ναοί, Ευαγγελισμός της Θεοτόκου (Πολιού-
χος του Μέσα Λασιθίου), Άγιοι Πάντες (Νικηφόρηδων) και Άγιος Ιωάννης (Μέσα
Λασιθάκι).Στην ΒΔ πλευρά του οικισμού Μέσα Λασίθι, στη θέση Πατέλα, υπάρχει
ένα από τα πιο όμορφα δάση από δρυς στην περιφέρεια του Ν. Λασιθίου.Επίσης,
ιδιαίτερου φυσικού κάλους είναι και το φαράγγι του Χαυγά, που βρίσκεται στα ΝΑ
του οικισμού. Η διάβαση του διαρκεί μία ώρα και καταλήγει στις θρυλικές «Νεραϊ-
δοκολύμπες».Στο Μέσα Λασίθι αναπτύχθηκε από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι
και τα μέσα του 20ου αιώνα η εκκλησιαστική ξυλογλυπτική. Μια γενιά συγγενείς
νιταδώροι (ξυλογλύπτες τέμπλων) του Μέσα Λασιθίου φιλοτέχνησαν περί τα 200
ξυλόγλυπτα τέμπλα που βρίσκονται σε ναούς και μοναστήρια του Οροπεδίου Λασι-
θίου και στις επαρχίες Μεραμβέλλου, Ιεράπετρας, Πεδιάδας, Βιάννου, Σητείας και
Μυλοποτάμου. Οι κυριότεροι εκφραστές αυτής της τέχνης προέρχονταν από τις
οικογένειες των Μακράκηδων και των Χαλάτσηδων.



























OI NITAΔΩΡΟΙ ΤΟΥ ΜΕΣΑ ΛΑΣΙΘΙΟΥ
Στη λαϊκή γλώσσα ο όρος “νιταδώρος” σημαίνει ξυλογλύπτης τέμπλων, που έμεινε
και ως επίθετο που συναντάται μέχρι σήμερα (Νιταδώρος-Νιταδωράκης). Οι νιτα-
δώροι του μικρού χωριού Μέσα Λασίθι, που γειτνιάζει με την Ιερά Μονή Κρουστα-
λλένιας, της οποίας η ίδρυση τοποθετείται στη Β’ Βυζαντινή Περίοδο, δημιούργησαν
μια άτυπη όσο και αξιόλογη σχολή ξυλογλυπτών.Μια γενιά συγγενείς νιταδώροι
οργάνωσαν εργα-στήρια και δημιούργησαν ξεχωριστά ή σε συντεχνίες πάνω από
200 περίτεχνα τέμπλα, τα οποία κοσμούν μέχρι σήμερα ναούς και μοναστήρια στο
Οροπέδιο Λασιθίου, τις επαρχίες Ιεράπετρας, Μιραμπέλου, Πεδιάδας και Βιάννου,
αλλά και σε πολλά χωριά του Ρεθύμνου. Η τεχνική τους ήταν παρόμοια με αυτή του
Αγίου Όρους και της Πάτμου, με κύριο χαρακτηριστικό το βαθύ σκάλισμα και τις
εξαίσιες παραστάσεις από την πλούσια ορθόδοξη παράδοση.Ο ιδρυτής και πρωτο-
μάστορας της μεσαλασηθιώτικης σχολής των νιταδώρων θεωρείται ο Ιωάννης Εμμ.
Χαλάτσης ή Χαλατσογιάννης (1820-1912), και ακολούθησαν οι Εμμανουήλ Γεωργ.
Μακράκης (1835-1906), Παναγιώτης Γεωργ. Μακράκης (1840-1915), Ιωάννης
Γεωργ. Μαυράκης (1842-1932), Ζαχαρίας Κων. Φαρσάρης ή Χαλατσοζαχάρης
(1865-1946), αλλά και πολλοί άλλοι.


ΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΟ ΤΕΜΠΛΟ ΕΠΟΧΗΣ ΤΩΝ ΝΙΤΑΔΟΡΩΝ


















Από το "Σκαπάνι" ξεκινάμε το περπάτημα μας με κατεύθυνση ανατολική, έχοντας
στα δεξιά μας το οροπέδιο και στα αριστερά μας τον Χαυγά, το φαράγγι που κατε-
βάζει τα νερά από το άλλο οροπέδιο αυτό του Καθαρού στην μεγάλη λιμνοδεξαμνή.
Μετά από λίγο αρχίζουμε να ανεβαίνουμε στην πλαγιά "μαζοκορφιά" όπως είναι
γνωστή στους Λασιθιώτες, πάνω σε παλιό μονοπάτι, με κατεύθυνση προς την
Αλόιδα.Η όμορφη θέα του οροπεδίου ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας όσο ανε-
βαίνουμε την πλαγιά.





























Εδώ στην Αλόιδα στο βουνό της Δίκτης είχε το λημέρι του η Θρυλική μορφή του
χαΐνη (επαναστάτη) Εμμανουήλ Καζάνη (1793-1847;). Γεννήθηκε το έτος 1793 στο
χωριό Μαρμα-κέτω του οροπεδίου Λασιθίου, όπου και έζησε τα παιδικά του χρόνια,
κάτω από την τούρκικη τυραννία. Σε ηλικία 18 ετών τιμώρησε τον Τούρκο Αληδάκο,
έναν αιμοβόρο γεννίτσαρο από το χωριό Χουμεριάκο Μεραμβέλλου. Αναγκάστηκε
νακαταφύγει στα Λασιθιώτικα βουνά και να γίνει χαϊνης (επαναστάτης). Σιγά - σιγά
έτρεξαν κοντά του κι άλλοι διωγμένοι χριστιανοί και μέσα σε σύντομο χρόνο,
δημιούργησε έναμικρό, αλλά ισχυρό πολεμικό σώμα. Με βάση λοιπόν εδώ το
βουνό Αλόϊδα του Λασιθίου, είχε το λημέρι του, και καταδίωκε τους Τούρκους.
Eδώ στην περιοχή εμείς σήμερα στο μικρό οροπέδιο που σχηματίζεται κάτω από
την Αλόιδα συντάμε μια παλία εκκλησία αφιερωμένη.Το εντυπωσιακό ξωκλήσι
είναι πέτρινο εξωτερικα΄...ενώ λίγο πιό πέρα ο κυνηγητικός Συλλόγου Οροπεδίου
Λασιθίου, έχτισε  δίπλα στις παλιές γούρνες ποτίσματος των ζώων μια πέτρινη
βρύση για την παροχή πόσιμου νερού στους επισκέπτες και περαστικούς, της
περιοχής.


























Μετά από μικρή στάση ξεκούρασης εδώ στην πέτρινη βρύση δίπλα στην τεράστια
καρυδιά, συνεχίζουμε την πεζοπορία μας στον αγροτικό δρόμο ο οποίος κινείται
πάνω από το καλντερίμι που ερχόταν από το οροπέδιο με κατεύνθυνση προς τον
Αγιο Νικόλαο.Περνάμε αρχικά μερικές δεκάδες μέτρα πάνω από την "πηγή Κυνη-
γού" με την εκπληκτική θέ ατσην ρεματιά των ποτάμων μέχρι χαμηλά στον Ανδρι-
ανό, και μετά αρχίζουμε ελαφρά ανηφορική πορεία προς την μεγάλη σάρα που στην
κορυφή της βρίσκεται η άλλη πηγή της περιοχής η "πηγή Χαλασά". Και οι δύο πηγές
χρόνιατώρα υδροδοτούν την πόλη του Αγίου Νικολάου αλλά και όλη την γύρω
περιοχή, πράγμα που εντυπωσιάζει αν σκεφτεί κανείς  πόση μεγάλη ποσότητα
νερού βγαίνει εδώ, σε αυτό το σημείο σχεδόν στην κορυφή του βουνού (Τσίβη) στα
1450μ. Αφήνουμε πίσω μας τις πηγές και στο επόμενο διάσελο αντικρύζουμε το μο-
ναδικό θέαμα σχεδόν ολόκληρου του κόλπου του Μεραμπέλλου, και της πόλης του
Αγίου Νικολάου.





























Από το διάσελο δίπλα στον βραχώδη σχηματισμό "βυζί" (ονομασία λόγω του σχή-
ματος του) ακολουθούμε το παλιό μονοπάτι που με φιδογυριστή κατηφορική πορεία
φτάνει μέχρι τις Τάπες.Κατά μία μάλιστα εκδοχή (σύμφωνα με τον Απόστολο Μα-
κράκη),αυτό το μονοπάτι ίσως έχει δώσει και την ονομασία στο χωριό των Ταπών
( έχει σχέση με τη λέξη "πέρασμα") αφού το σημαντικό αυτό μονοπάτι ξεκινούσε
από το Μέσα Λασήθι, περνούσε κάτω από τη Τζίβι και τη Πηγή Κυνηγού για να
καταλήξει στα "Χάνια" των Ταπών, ακριβώς δηλαδή η διαδρομή της σημερινής μας
πεζοπορίας.Οι Τάπες ο χωριόμε τους λίγους κατοίκους σήμερα διατηρεί ακόμη τα
παραδοσιακά χαρακτηριστικά του κρητικού χωριού και κύρια απασχόληση των κα-
τοίκων είναι η κτηνοτροφία.Σε έγγραφο του 1577 αναφέρεται σαν Tapes και του
1580 σαν Tappes, ενώ αξίζει αν σημειώσουμε ότι στις περιοχές Μικρός και Μεγά-
λος Κάστελος και στη θέση Καμάρες υπάρχουν λείψανα  Μινωικών οικισμών.



























Η πορεία μας συνολικά διήρκεσε περίπου 7 ώρες και οι Τάπες είχαν αποχαιρετή-
σει τις ζεστές ακτίνες του ήλιου, που έκρυβε ο ορεινός όγκος Τσίβη, και το κρύο
άρχισε να γίνεται εντονότερο όταν επιβιβαζόμαστε στα Λεωφορεία για την επιστρο-
φή μας. Η μεγάλη παρέα όμως δεν διαλύθηκε παρά βρέθηκε στις Λίμνες στην
ταβέρνα "Καλύβα"  στο όμορφο και ζεστό περιβάλλον, όπου το καλό κρασί και οι
νόστιμοι μεζέδες με το βραστό,δημιούργησε ευχάριστη διάθεση σε όλους, τους
πεζοπόρους μετά από την κούραση της διαδρομής.













H  ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΜΑΣ 





Δεν υπάρχουν σχόλια: